Tushuntirish

Loyihani moliyalashtirish nima?

Loyihani moliyalashtirish - bu moliyalashtirish usuli bo’lib, unda loyihaning pul oqimi loyihani moliyalashtirish uchun olingan qarzni to’lash uchun ishlatiladi. Ushbu yondashuv odatda yirik infratuzilma loyihalari, ko’chmas mulk loyihalari va energetika loyihalarida qo’llaniladi. Loyihani moliyalashtirishning asosiy tarkibiy qismlariga dastlabki investitsiyalar, kutilayotgan daromadlar, kredit foiz stavkalari, operatsion xarajatlar va soliqlar kiradi.

Loyihani moliyalashtirish kalkulyatoridan qanday foydalanish kerak?

Loyihani moliyalashtirish kalkulyatori sizga loyihaning moliyaviy samaradorligini baholash uchun turli parametrlarni kiritish imkonini beradi. Asosiy moliyaviy ko’rsatkichlarni qanday aniqlash mumkin:

  1. Dastlabki investitsiyalar: Loyihaning boshida investitsiya qilingan umumiy pul miqdori.
  2. Loyiha Davomiyligi: Loyiha pul oqimlarini keltirib chiqaradigan vaqt uzunligi (yillarda).
  3. Kutilayotgan daromad: investitsiyadan kutilayotgan daromad foizda ifodalangan.
  4. Kredit foiz stavkasi: Loyihani moliyalashtirish uchun olingan har qanday kreditlarga qo’llaniladigan foiz stavkasi.
  5. Kredit summasi: Loyiha uchun olingan kreditning umumiy summasi.
  6. Operatsion xarajatlar: Loyihani amalga oshirish uchun zarur bo’lgan doimiy xarajatlar.
  7. Soliqlar: Loyiha daromadiga qo’llaniladigan soliq stavkasi.
  8. Diskont stavkasi: Kelajakdagi pul oqimlarini hozirgi qiymatigacha diskontlash uchun foydalaniladigan stavka.
  9. Pul oqimlari: Loyiha tomonidan kutilayotgan pul tushumlari.

Asosiy formulalar

Sof pul oqimi: Bu quyidagicha hisoblanadi:

§§ \text{Net Cash Flow} = \text{Cash Flows} - \text{Operating Expenses} - \left( \text{Initial Investment} \times \frac{\text{Taxes}}{100} \right) §§

qayerda:

  • § \text{Net Cash Flow} § — xarajatlar va soliqlardan keyin qolgan pul oqimi
  • § \text{Cash Flows} § — loyihadan jami pul tushumlari
  • § \text{Operating Expenses} § — loyihani ishlatish uchun umumiy xarajatlar
  • § \text{Initial Investment} § — loyihaga kiritilgan jami investitsiyalar
  • § \text{Taxes} § — loyiha daromadiga qoʻllaniladigan soliq stavkasi

Jami daromad: Bu quyidagicha hisoblanadi:

§§ \text{Total Return} = \text{Initial Investment} \times \left( \frac{\text{Expected Return}}{100} \right) \times \text{Project Duration} §§

qayerda:

  • § \text{Total Return} § — investitsiyadan kutilayotgan umumiy daromad
  • § \text{Expected Return} § — kutilayotgan daromad foizi
  • § \text{Project Duration} § — loyiha amalga oshiriladigan yillar soni

Kreditning umumiy qiymati: Bu quyidagicha hisoblanadi:

§§ \text{Total Loan Cost} = \text{Loan Amount} \times \left( 1 + \frac{\text{Loan Interest Rate}}{100} \right) §§

qayerda:

  • § \text{Total Loan Cost} § — kredit bo‘yicha to‘lanishi lozim bo‘lgan umumiy summa
  • § \text{Loan Amount} § — kreditning asosiy summasi
  • § \text{Loan Interest Rate} § — kredit boʻyicha foiz stavkasi

Loyihani moliyalashtirish kalkulyatoridan qachon foydalanish kerak?

  1. Investitsiya qarorlarini qabul qilish: Mablag‘ ajratishdan oldin loyihaning moliyaviy jihatdan yaroqliligini baholang.
  • Misol: ko’chmas mulkni rivojlantirish bo’yicha yangi loyihani baholash.
  1. Kreditni baholash: Kreditlar orqali loyihani moliyalashtirishning umumiy qiymatini aniqlang.
  • Misol: Qurilish krediti uchun to’lov miqdorini hisoblash.
  1. Pul oqimini boshqarish: Barqarorlikni ta’minlash uchun loyihaning pul oqimlari dinamikasini tushuning.
  • Misol: yangi tadbirkorlik faoliyati uchun pul mablag’larining kirib kelishi va chiqishini kuzatish.
  1. Moliyaviy hisobotlar: Prognoz qilingan daromadlar va xarajatlar asosida manfaatdor tomonlar uchun moliyaviy hisobotlarni tayyorlang.
  • Misol: investorlar yoki boshqaruv a’zolariga moliyaviy prognozlarni taqdim etish.
  1. Risk tahlili: Kirish parametrlarini sozlash orqali loyiha bilan bog‘liq moliyaviy risklarni tahlil qiling.
  • Misol: foiz stavkalarining o’zgarishi loyihaning umumiy xarajatlariga qanday ta’sir qilishini baholash.

Amaliy misollar

  • Infratuzilma loyihalari: Shahar ushbu kalkulyatordan boshlang‘ich xarajatlar, kutilayotgan pullik daromadlar va texnik xizmat ko‘rsatish xarajatlarini hisobga olgan holda yangi ko‘prik qurishning moliyaviy imkoniyatlarini baholash uchun foydalanishi mumkin.
  • Ko’chmas mulkni rivojlantirish: Ishlab chiquvchi kutilayotgan sotish narxlari va operatsion xarajatlarni kiritish orqali yangi uy-joy loyihasi uchun investitsiyalarning potentsial daromadini baholashi mumkin.
  • Energiya loyihalari: Energetika kompaniyasi o’rnatish xarajatlari, kutilayotgan energiya sotuvi va moliyalashtirish imkoniyatlarini tahlil qilib, quyosh fermasi hayotiyligini aniqlash uchun kalkulyatordan foydalanishi mumkin.

Asosiy atamalarning ta’riflari

  • Dastlabki investitsiyalar: Loyihani boshlash uchun zarur bo’lgan dastlabki kapital.
  • Kutilayotgan daromad: investitsiyadan kutilayotgan foyda, dastlabki investitsiyalarning foizi sifatida ifodalangan.
  • Kredit bo’yicha foiz stavkasi: kredit bo’yicha undiriladigan foiz, bu umumiy to’lov miqdoriga ta’sir qiladi.
  • Operatsion xarajatlar: Boshlang’ich kapital xarajatlari bundan mustasno, loyihani ishlatish vaqtida qilingan xarajatlar.
  • Pul oqimlari: loyihaga va loyihadan tashqariga o’tkaziladigan naqd pulning sof miqdori.

Turli qiymatlarni kiritish va moliyaviy ko’rsatkichlarning dinamik o’zgarishini ko’rish uchun yuqoridagi kalkulyatordan foydalaning. Natijalar sizda mavjud bo’lgan ma’lumotlarga asoslanib qaror qabul qilishga yordam beradi.