Marjinal xarajatlar kalkulyatori

Tushuntirish

Marjinal xarajatlar nima?

Marjinal xarajat - bu korxonalarga o’zgaruvchan xarajatlarning umumiy rentabellikka ta’sirini tushunishga yordam beradigan boshqaruv hisobi usuli. U ishlab chiqarish darajasiga qarab o’zgarib turadigan xarajatlarga qaratilgan bo’lib, menejerlarga narxlar, ishlab chiqarish darajalari va rentabellik tahlili bo’yicha asosli qarorlar qabul qilish imkonini beradi.

Marjinal xarajat va marjinal foydani qanday hisoblash mumkin?

Marjinal xarajatlarni quyidagi formula bo’yicha hisoblash mumkin:

Marjinal xarajat (MC):

§§ MC = VC + \frac{FC}{Q} §§

qayerda:

• § MC § — Marjinal xarajat
• § VC § — Birlik uchun oʻzgaruvchan xarajat
• § FC § — Jami doimiy xarajatlar
• § Q § — Ishlab chiqarish hajmi

Bu formula marjinal xarajat mahsulot birligiga to’g’ri keladigan o’zgaruvchan xarajatlar va mahsulot birligiga ajratilgan doimiy xarajatlar yig’indisidan iborat ekanligini ko’rsatadi.

Marjinal foyda (MP) quyidagicha hisoblanishi mumkin:

§§ MP = (Q \times VC) - FC §§

qayerda:

• § MP § — Marjinal foyda
• § Q § — Ishlab chiqarish hajmi
• § VC § — Birlik uchun oʻzgaruvchan xarajat
• § FC § — Jami doimiy xarajatlar

Ushbu formula shuni ko’rsatadiki, marjinal foyda ishlab chiqarilgan birliklarni sotishdan olingan umumiy daromaddan jami doimiy xarajatlarni olib tashlagan holda hisoblanadi.

Marjinal xarajatlar kalkulyatoridan qachon foydalanish kerak?

1. Narxlar bo‘yicha qarorlar: Mahsulotni zarar ko‘rmasdan sotish mumkin bo‘lgan minimal narxni aniqlang.

• Misol: Kompaniya yangi mahsulotga uning narxidan kelib chiqib narx belgilamoqchi.

2. ** Zararsizlanish tahlili**: Barcha xarajatlarni qoplash uchun zarur bo’lgan ishlab chiqarish hajmini hisoblang.

• Misol: muvozanatni buzish uchun qancha birlik sotish kerakligini tushunish.

3. Rentabellik tahlili: Turli mahsulotlar yoki xizmatlarning rentabelligini baholash.

• Misol: turli xil mahsulot turlarining marjinal xarajatlari va foydalarini solishtirish.

4. Xarajatlarni nazorat qilish: rentabellikni oshirish uchun xarajatlarni kamaytirish mumkin bo’lgan sohalarni aniqlang.

• Misol: tejash imkoniyatlarini topish uchun o’zgaruvchan xarajatlarni tahlil qilish.

5. Byudjetlashtirish va prognozlash: ishlab chiqarishning kutilayotgan darajalari va xarajatlari asosida byudjetlarni yaratish.

• Misol: rejalashtirilgan ishlab chiqarish hajmlari asosida kelajakdagi xarajatlar va foydani baholash.

Amaliy misollar

• Ishlab chiqarish: Ishlab chiqaruvchi ushbu kalkulyatordan mahsulotning qo’shimcha birliklarini ishlab chiqarish uchun marjinal xarajatlarni aniqlash uchun foydalanishi mumkin, bu esa ishlab chiqarishni ko’paytirish to’g’risida qaror qabul qilishga yordam beradi.
• Xizmat ko’rsatish sohasi: Xizmat ko’rsatuvchi provayder narx strategiyasini aniqlash uchun qo’shimcha xizmatlarni taklif qilishning marjinal narxini tahlil qilishi mumkin.
• Chakana savdo: Chakana sotuvchilar foydani ko’paytirish uchun o’zgaruvchan xarajatlarning narx strategiyalariga ta’sirini baholashlari mumkin.

Asosiy atamalarning ta’riflari

• Doimiy xarajatlar (FC): ishlab chiqarish darajasiga qarab o’zgarmaydigan xarajatlar, masalan, ijara, ish haqi va sug’urta.
• O’zgaruvchan xarajatlar (VC): To’g’ridan-to’g’ri ishlab chiqarish darajasiga qarab o’zgarib turadigan xarajatlar, masalan, materiallar va mehnat.
• Ishlab chiqarish hajmi (Q): Muayyan davrda ishlab chiqarilgan birliklarning umumiy soni.

Turli qiymatlarni kiritish va marjinal xarajat va marjinal foydaning dinamik o’zgarishini ko’rish uchun yuqoridagi kalkulyatordan foydalaning. Natijalar sizda mavjud bo’lgan ma’lumotlarga asoslanib qaror qabul qilishga yordam beradi.