Tushuntirish

Iqtisodiy buyurtma miqdori (EOQ) nima?

Iqtisodiy buyurtma miqdori (EOQ) inventarizatsiyani boshqarishning muhim formulasi bo’lib, korxonalarga jami inventar xarajatlarini minimallashtiradigan optimal buyurtma miqdorini aniqlashga yordam beradi. Bu xarajatlar buyurtma xarajatlarini (buyurtmalarni joylashtirish va qabul qilish bilan bog’liq xarajatlar) va saqlash xarajatlarini (inventarizatsiyani saqlash xarajatlarini) o’z ichiga oladi. EOQni hisoblash orqali korxonalar o’zlarining inventarlarini haddan tashqari oshirib yubormasliklari yoki kam to’ldirmasliklarini ta’minlashlari mumkin, bu esa yanada samarali operatsiyalar va xarajatlarni tejashga olib keladi.

EOQni qanday hisoblash mumkin?

EOQ quyidagi formula yordamida hisoblanishi mumkin:

EOQ formulasi:

§§ EOQ = \sqrt{\frac{2DS}{H}} §§

qayerda:

  • § EOQ § — Iqtisodiy buyurtma miqdori
  • § D § — Yillik talab (bir yilda sotilgan yoki foydalanilgan birliklarning umumiy miqdori)
  • § S § — Buyurtmaning har bir buyurtma narxi (har safar buyurtma berilganda olinadigan xarajat)
  • § H § — Yiliga bir birlikni saqlash xarajati (bir yil davomida bir birlik inventarni ushlab turish qiymati)

Ushbu formula jami inventar xarajatlarini minimallashtirish uchun har safar buyurtma berish uchun optimal birlik sonini beradi.

Misol:

  • Yillik talab (D): 1000 birlik
  • Buyurtma narxi (S): har bir buyurtma uchun $50
  • Holding narxi (H): yiliga birlik uchun $2

EOQ formulasidan foydalanish:

§§ EOQ = \sqrt{\frac{2 \times 1000 \times 50}{2}} = \sqrt{50000} \approx 223.61 \text{ units} §§

Bu optimal buyurtma miqdori taxminan 224 dona degan ma’noni anglatadi.

EOQ kalkulyatoridan qachon foydalanish kerak?

  1. Inventarizatsiyani boshqarish: Korxonalar buyurtma berish uchun eng tejamkor miqdorni aniqlash uchun EOQ kalkulyatoridan foydalanishi mumkin, bu esa inventar darajasini samarali boshqarishga yordam beradi.
  • Misol: Chakana sotuvchi ortiqcha zaxiralardan qochishi va saqlash xarajatlarini kamaytirishi mumkin.
  1. Xarajatlarni kamaytirish: EOQni hisoblash orqali kompaniyalar o’zlarining umumiy inventar xarajatlarini minimallashtirishi mumkin, bu esa rentabellikning oshishiga olib keladi.
  • Misol: Ishlab chiqaruvchi buyurtma miqdorini optimallashtirish orqali buyurtma berish va saqlash xarajatlarini kamaytirishi mumkin.
  1. Ta’minot zanjirini optimallashtirish: EOQ ta’minot zanjiri faoliyatini rejalashtirish va muvofiqlashtirishda yordam beradi, zaxiralarni o’z vaqtida to’ldirishni ta’minlaydi.
  • Misol: Distribyutor mahsulotlarni haddan tashqari to’ldirmasdan barqaror oqimini ta’minlashi mumkin.
  1. Moliyaviy rejalashtirish: korxonalar buyurtmalarning maqbul miqdorini tushunish orqali inventar xaridlar uchun pul oqimi va byudjetni yaxshiroq prognoz qilishlari mumkin.
  • Misol: Kichik biznes inventar sotib olish uchun mablag’larni samaraliroq taqsimlashi mumkin.
  1. Operatsion samaradorlik: EOQ yordamida kompaniyalar buyurtma berish jarayonlarini soddalashtirishi va umumiy operatsion samaradorlikni oshirishi mumkin.
  • Misol: Restoran ortiqcha buyurtma qilmasdan, etarli miqdorda ingredientlarga ega bo’lishini ta’minlashi mumkin.

Amaliy misollar

  • Chakana savdo: Kiyim-kechak do’koni EOQ kalkulyatoridan foydalanib, xaridorlarning talabini ortiqcha to’ldirmasdan qondirish uchun ma’lum bir buyumning nechta birligini buyurtma qilishini aniqlashi mumkin.
  • Ishlab chiqarish: Zavod xom ashyoni saqlash xarajatlarini minimallashtirgan holda ishlab chiqarish uchun yetarli zaxiraga ega bo’lishini ta’minlash uchun EOQni hisoblashi mumkin.
  • E-tijorat: Onlayn sotuvchi turli mahsulotlar uchun zaxiralarni samarali boshqarish uchun EOQ yordamida o’z inventar darajasini optimallashtirishi mumkin.

Turli qiymatlarni kiritish va optimal buyurtma miqdori dinamik ravishda o’zgarishini ko’rish uchun yuqoridagi kalkulyatordan foydalaning. Natijalar sizning inventarizatsiya ehtiyojlaringiz asosida ongli qarorlar qabul qilishingizga yordam beradi.

EOQ Kalkulyatorida ishlatiladigan atamalarning ta’riflari

  • Yillik talab (D): korxona bir yilda sotish yoki foydalanishni kutayotgan birliklarning umumiy miqdori.
  • Buyurtma narxi (S): Buyurtma har safar berilganda, jumladan, jo’natish, ishlov berish va ma’muriy xarajatlar.
  • Holding qiymati (H): Tovar-moddiy boyliklarni saqlash, jumladan, saqlash, sug’urta va amortizatsiya bilan bog’liq xarajatlar.

Ushbu shartlarni tushunish va EOQ kalkulyatoridan foydalanish orqali korxonalar inventarizatsiyani boshqarish strategiyalarini yaxshilashlari va yaxshi moliyaviy natijalarga erishishlari mumkin.