Tushuntirish

Xarajatlar xulq-atvori tahlili nima?

Xarajatlarning xulq-atvorini tahlil qilish - bu biznes faolligi darajasidagi o’zgarishlarga qarab xarajatlar qanday o’zgarishini tushunish uchun ishlatiladigan usul. Bu korxonalarga narxlarni belgilash, byudjetlashtirish va moliyaviy prognozlash bo’yicha ongli qarorlar qabul qilishga yordam beradi.

Asosiy shartlar

  • Doimiy xarajatlar: ishlab chiqarish yoki sotish darajasiga qarab o’zgarmaydigan xarajatlar. Masalan, ijara, ish haqi va sug’urta.

  • O’zgaruvchan xarajatlar: ishlab chiqarish darajasi bilan bevosita o’zgarib turadigan xarajatlar. Masalan, ko’proq birlik ishlab chiqarilgan sari ortib boruvchi materiallar va mehnat xarajatlari.

  • Ishlab chiqarish hajmi: Muayyan davrda ishlab chiqarilgan birliklarning umumiy soni.

  • Jami xarajatlar: Ishlab chiqarish jarayonida yuzaga kelgan doimiy va o‘zgaruvchan xarajatlar yig‘indisi.

  • Marja daromadi: Savdo daromadidan o’zgaruvchan xarajatlar chegirib tashlanganidan keyin qolgan daromad.

  • Yomonlik nuqtasi: jami daromadlar jami xarajatlarga teng keladigan ishlab chiqarish darajasi, natijada na foyda, na zarar.

  • Operating Leverage: Operatsion daromadning sotish hajmining o’zgarishiga qanchalik sezgirligini o’lchovi.

Kengaytirilgan xarajat xatti-harakatlarini tahlil qilish kalkulyatoridan qanday foydalanish kerak?

Xarajatlarni tahlil qilish uchun siz quyidagi qiymatlarni kiritishingiz kerak:

  1. Doimiy xarajatlar: Biznesingiz uchun jami doimiy xarajatlarni kiriting.
  2. Birlik uchun o’zgaruvchan xarajatlar: Har bir ishlab chiqarilgan birlik uchun qilingan o’zgaruvchan xarajatlarni kiriting.
  3. Ishlab chiqarish hajmi: Siz ishlab chiqarishni rejalashtirayotgan birliklar sonini belgilang.

Ushbu qiymatlarni kiritganingizdan so’ng, quyidagi natijalarni olish uchun “Hisoblash” tugmasini bosing:

  • Jami xarajatlar: formula bo’yicha hisoblanadi:

§§ \text{Total Costs} = \text{Fixed Costs} + (\text{Variable Costs} \times \text{Production Volume}) §§

  • Marja daromadi: quyidagicha hisoblangan:

§§ \text{Margin Income} = (\text{Production Volume} \times \text{Selling Price per Unit}) - \text{Total Costs} §§

  • Yomonlik nuqtasi: tomonidan aniqlanadi:

§§ \text{Break Even Point} = \frac{\text{Fixed Costs}}{\text{Selling Price per Unit} - \text{Variable Costs}} §§

  • Operating Leverage: Quyidagilar yordamida hisoblangan:

§§ \text{Operating Leverage} = \frac{\text{Margin Income} + \text{Total Costs}}{\text{Margin Income}} §§

Hisoblash misoli

Aytaylik, sizda quyidagi qiymatlar mavjud:

  • Ruxsat etilgan xarajatlar: 1000 dollar
  • Bir birlik uchun o’zgaruvchan xarajatlar: $50
  • Ishlab chiqarish hajmi: 100 dona
  • Bir birlik uchun sotish narxi: $100

Kalkulyatordan foydalanish:

  1. Jami xarajatlar:
  • §§ \text{Total Costs} = 1000 + (50 \times 100) = 1000 + 5000 = 6000 §§
  1. Marja daromadi:
  • §§ \text{Margin Income} = (100 \times 100) - 6000 = 10000 - 6000 = 4000 §§
  1. Tezlik nuqtasi:
  • §§ \text{Break Even Point} = \frac{1000}{100 - 50} = \frac{1000}{50} = 20 \text{ units} §§
  1. Operatsion leverage:
  • §§ \text{Operating Leverage} = \frac{4000 + 6000}{4000} = \frac{10000}{4000} = 2.5 §§

Kengaytirilgan xarajat xulq-atvorini tahlil qilish kalkulyatoridan qachon foydalanish kerak?

  1. Byudjetlashtirish: Xarajatlarni hisoblash va kutilayotgan ishlab chiqarish darajasiga qarab byudjetlarni belgilash.
  2. Narxlar strategiyasi: Xarajatlarni qoplash va istalgan foyda marjasiga erishish uchun zarur bo’lgan sotish narxini aniqlash.
  3. Moliyaviy prognozlash: turli ishlab chiqarish stsenariylari asosida kelajakdagi xarajatlar va daromadlarni loyihalash.
  4. Investitsiya qarorlari: Xarajatlarni tahlil qilish orqali yangi loyihalar yoki mahsulot qatorlarining hayotiyligini baholash.

Amaliy ilovalar

  • Ishlab chiqarish: Ishlab chiqaruvchi ushbu kalkulyatordan yangi mahsulot tannarxini aniqlash va tegishli narxlarni belgilash uchun foydalanishi mumkin.
  • Xizmat ko’rsatish sohasi: Xizmat ko’rsatuvchi provayder xizmatlar narxini optimallashtirish va rentabellikni oshirish uchun doimiy va o’zgaruvchan xarajatlarni tahlil qilishi mumkin.
  • Startaplar: Yangi korxonalar ushbu vositadan o’zlarining xarajatlar tarkibini tushunish va barqaror o’sishni rejalashtirish uchun foydalanishlari mumkin.

Turli qiymatlarni kiritish uchun yuqoridagi kalkulyatordan foydalaning va sobit xarajatlar, o’zgaruvchan xarajatlar va ishlab chiqarish hajmidagi o’zgarishlar umumiy xarajatlarga qanday ta’sir qilishini ko’ring. Natijalar sizning biznes ma’lumotlaringiz asosida ongli qarorlar qabul qilishingizga yordam beradi.